Tham dự Hội thảo có đại diện Lãnh đạo một số Vụ, Cục, đơn vị thuộc NHNN; NHNN chi nhánh TP Hà Nội; các tổ chức tín dụng (TCTD); tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; Hiệp hội Ngân hàng. Tham dự Hội thảo còn có đại diện các Bộ (Công an, Thông tin và truyền thông…); Hiệp hội An ninh mạng quốc gia; Chuyên gia kinh tế, luật sư, công nghệ; đại diện Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam; đại diện một số tổ chức trong và ngoài ngành Ngân hàng…

Xác thực sinh trắc học là thêm một lớp bảo vệ

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh, ngay từ đầu năm, NHNN đã có Chỉ thị, liên tục có văn bản chỉ đạo và gần đây nhất, ngày 1/7, NHNN có Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng (Quyết định 2345). Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã triển khai rất nhiều giải pháp, trong đó có các giải pháp truyền thông cơ bản, chúng ta cảnh báo và khuyến cáo đối với khách hàng nhưng có thể nói, Quyết định 2345 là một giải pháp cụ thể mà ngành Ngân hàng đã triển khai. Kế hoạch triển khai Quyết định 2345 đã được xây dựng từ tháng 3/2023 và chính thức ban hành vào tháng 12/2023. Vì vậy, ngành Ngân hàng đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Khẳng định lại các điểm quan trọng của Quyết định 2345, Phó Thống đốc chia sẻ, trước đây nhiều người lo sợ giấy tờ của mình bị các đối tượng chụp lại và mở tài khoản bằng giấy tờ giả hoặc thậm chí mở tài khoản ngân hàng bằng giấy tờ thật của mình. Với Quyết định 2345, tình trạng này sẽ được giải quyết dứt điểm, việc mở tài khoản sẽ đúng người, mở bằng chính căn cước công dân đã được cơ quan chức năng công nhận. Tiếp đó, khi đã có tài khoản chính danh, sẽ không có trường hợp một số đối tượng mở tài khoản rồi cho thuê tài khoản bất hợp pháp. Bởi với Quyết định 2345, khi khách hàng giao dịch trên 10 triệu đồng phải được xác thực sinh trắc học, đúng thông tin người mở tài khoản.

"Quyết định 2345 bản chất là để làm sạch tài khoản ngân hàng, xóa các tài khoản không chính chủ. Chúng ta có thể yên tâm rằng, sẽ không có tài khoản ngân hàng sử dụng giấy tờ giả", Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nói.

Phó Thống đốc cho biết, tính đến 17h ngày 3/7 đã có 16,6 triệu tài khoản ngân hàng được kiểm tra, đối chiếu với dữ liệu của Bộ Công an nhằm loại bỏ những tài khoản giả mạo không chính chủ, được lập bằng giấy tờ giả...

Toàn cảnh Hội thảo

Theo Phó Thống đốc, con số 16,6 triệu tài khoản khách hàng đã được xác thực sinh trắc học trong những ngày qua tương đương số tài khoản mở mới trong vòng một năm của ngành Ngân hàng, trong đó có ngân hàng thương mại xác thực sinh trắc học cho 2,6 triệu tài khoản khách hàng trong ngày 1/7, gấp 10-20 lần so với ngày bình thường. Đây là nỗ lực rất lớn của Ngành.

Để đảm bảo việc xác thực sinh trắc học tài khoản cho khách hàng và giao dịch chuyển tiền được thông suốt, NHNN kiểm soát các giao dịch hàng giờ để xử lý kịp thời nếu xảy ra tắc nghẽn cục bộ. Trong 3 ngày đầu tháng 7, toàn hệ thống thực hiện trung bình khoảng 23 triệu giao dịch mỗi ngày, trong đó có trên 1,9 triệu giao dịch trên 10 triệu đồng, chiếm 8,2% tống giá trị giao dịch, cao hơn mức bình quân của tháng 6/2024.

"Chỉ có hơn 8% giao dịch phải xác thực sinh trắc học, còn gần 92% giao dịch bình thường, nên không có chuyện tắc nghẽn. Một số trường hợp tắc nghẽn cục bộ trong ngày đầu tiên áp dụng đã được xử lý, đến ngày 2-3/7, cơ bản mọi giao dịch đã thông suốt“, Phó Thống đốc cho biết thêm.

Phó Thống đốc cho rằng, việc thực hiện xác thực sinh trắc học là cần thiết, thêm một lớp bảo vệ nên chắc chắn an toàn hơn. Trường hợp khách hàng có làm mất giấy tờ, bị kẻ xấu mang đến ngân hàng giả mạo để lừa đảo tiền cũng khó thực hiện vì có sinh trắc học khuôn mặt để xác nhận chính chủ hay không.

"Xác thực sinh trắc học là thêm một lớp bảo vệ nữa, ngân hàng không bỏ một bước bảo mật nào nên chỉ an toàn hơn cho khách hàng. Tình hình tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi hơn và tôi hoàn toàn tin tưởng rằng công nghệ phải không ngừng nâng cao để bảo vệ tài sản khách hàng được tốt hơn", Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Chia sẻ tại Hội thảo, Trung tá Triệu Mạnh Tùng – Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an đánh giá cao việc NHNN ban hành Quyết định 2345. Quyết định 2345 không chỉ góp phần giúp bảo vệ an toàn cho các giao dịch thanh toán của khách hàng, mà còn góp phần phần nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng.

Về phía các ngân hàng, bà Đoàn Hồng Nhung - Giám đốc Khối Bán lẻ, Vietcombank cho rằng, Quyết định 2345 của NHNN đã tăng cường một lớp bảo vệ vô cùng chặt chẽ cho hàng rào công nghệ của Vietcombank, bổ sung thêm tiện ích về an toàn bảo mật cho khách hàng khi sử dụng phần mềm giao dịch điện thoại của Ngân hàng. Bà Nhung cho biết, rất khó cho các ngân hàng để kiểm soát hành vi khách hàng và bảo vệ lợi ích của khách hàng trên kênh số nếu không có sự chỉ đạo và hướng dẫn sát sao của NHNN trong thời gian qua, đặc biệt là với việc ban hành Quyết định 2345.

Theo số liệu thống kê, trong 16 ngày kể từ ngày cập nhật phần mềm mới cùng với yêu cầu xác thực sinh trắc học, Vietcombank đã ghi nhận 8,5 triệu người sử dụng và xác thực bảo mật bằng phương pháp mới. Ngày 1/7, Vietcombank đã triển khai Xác thực sinh trắc học, đồng thời triển khai khai thác dịch vụ xác thực điện tử của Bộ Công an. Số lượng khách hàng cùng lúc truy cập và thực hiện đăng ký sinh trắc học là vô cùng lớn đã gây ra một vài khó khăn nhất định, song ngay sau đó, Vietcombank đã nhanh chóng cập nhật và cải thiện dịch vụ để đưa hoạt động giao dịch và đăng ký xác thực sinh trắc học thông suốt trở lại. Từ ngày 18/6 đến ngày 4/7, Vietcombank ghi nhận gần 1,9 triệu khách hàng đã xác thực sinh trắc học thành công.

Đối với khách hàng là người nước ngoài, Vietcombank đã thực hiện hỗ trợ đối tượng khách hàng này để thuận lợi đăng ký sinh trắc học khi xác thực giao dịch ngân hàng. Hiện nay, có khoảng 60 nghìn khách hàng là người nước ngoài đang sử dụng dịch vụ của Vietcombank đã được hỗ trợ bằng hình thức hỗ trợ trực tiếp tại quầy hoặc tại chính điểm làm việc của khách hàng (khách hàng làm việc tại Khu công nghiệp, doanh nghiệp FDI...).

Bà Đoàn Hồng Nhung - Giám đốc Khối Bán lẻ, Vietcombank phát biểu tại Hội thảo

Bà Nguyễn Thị Quỳnh Giao - Phó Tổng Giám đốc BIDV cho biết, Ngân hàng có 7.000 cán bộ được đào tạo hỗ trợ người dân 24/7 bằng nhiều hình thức. Tính đến đêm 3/7, hơn 1,7 triệu xác thực thành công sinh trắc học, trong đó có 166.000 thu thập tại quầy.

Còn theo ông Lê Hồng Phúc - Phó Tổng Giám đốc Agribank, tính đến tháng 7/2024, tổng số khách hàng đã thu thập và làm sạch tại ngân hàng là hơn 1 triệu; Tổng số lượng giao dịch bằng phương thức xác thực sinh trắc học thành công là hơn 200 nghìn giao dịch/ngày.

Ông Pranav Seth - Giám đốc Khối Chuyển đổi Ngân hàng số, Techcombank chia sẻ, để đạt được con số ấn tượng 1 triệu người đăng ký sinh trắc học trong 02 ngày đầu tiên triển khai Quyết định 2345, Techcombank đã có kế hoạch thực hiện đối với nội bộ ngân hàng và đối với cả khách hàng bằng việc phổ biến, truyền thông những lợi ích mà khách hàng sẽ nhận được khi xác thực sinh trắc học. Về mặt công nghệ, Techcombank cố gắng đơn giản hóa các thao tác cho khách hàng để ai cũng có thể thực hiện, không tốn nhiều thời gian mà vẫn bảo đảm an toàn. Từ tháng 12/2023, Techcombank đã xây dựng một đội ngũ chuyên gia về trải nghiệm người dùng, quản lý sản phẩm phát triển công nghệ giúp gắn kết, kết nối khách hàng. Đồng thời, Techcombank cũng đã nghiên cứu và xây dựng kế hoạch quản trị rủi ro sao cho có thể cung cấp được một cơ sở hạ tầng đảm bảo yêu cầu, xử lý các vấn đề mà khách hàng có thể gặp phải trong quá trình cung cấp thông tin sinh trắc học.

Trong quá trình triển khai, Techcombank đã thực hiện nghiên cứu tới 200 mẫu điện thoại thông minh khác nhau, có vị trí kết nối NFC khác nhau, để đảm bảo phục vụ các đối tượng khách hàng của mình. Thông qua việc nghiên cứu này, Techcombank phát triển hệ thống hạ tầng công nghệ đảm bảo việc cung cấp thông tin đến khách hàng thông qua nhiều hình thức. Bên cạnh đó, Ngân hàng cũng đẩy mạnh công tác truyền thông, thiết kế những hình minh họa, video hướng dẫn về cách cung cấp thông tin sinh trắc học; gửi email tới khách hàng hướng dẫn bằng văn bản hay thực hiện truyền thông trên mạng xã hội để tiếp cận những đối tượng trẻ.

Phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm trên không gian mạng - Cần sự vào cuộc của nhiều bên liên quan

Dưới sự điều phối của Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng, các chuyên gia đã cùng nhau trao đổi, thảo luận và đưa ra các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm trên không gian mạng.

Trao đổi tại Hội thảo, Trung tá Triệu Mạnh Tùng – Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết, hiện nay có rất nhiều đối tượng lừa đảo, nhất là lừa đảo thông qua không gian mạng. Ngay khi chúng ta triển khai chính sách mới, sự kiện mới, một số đối tượng ở nước ngoài đã liên hệ với cá nhân ở Việt Nam để giả danh nhân viên ngân hàng thực hiện hỗ trợ cập nhật sinh trắc học cho người dân. Các đối tượng này lợi dụng sự kiện mới nhanh chóng triển khai phương thức lừa đảo. Do đó, khi Quyết định 2345 đi vào thực tiễn vẫn cần tiếp tục rà soát và có các biện pháp ứng phó, các ngân hàng cần phát triển phân tích dữ liệu lớn về việc sử dụng tài khoản của khách hàng để nhận biết dấu hiệu lừa đảo, kịp thời cảnh báo.

Trung tá Triệu Mạnh Tùng – Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an phát biểu tại Hội thảo

Đánh giá sự xuất hiện và mức độ gia tăng của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng sẽ còn nhiều hơn nữa trong thời gian tới, Trung tá Triệu Mạnh Tùng đề nghị, NHNN và các NHTM quyết liệt triển khai thực hiện Quyết định 2345/QĐ-NHNN, đảm bảo người chuyển tiền là chính chủ. Bên cạnh đó, xây dựng, triển khai quy trình phối hợp liên ngành Bộ Công an – NHNN – NHTM. Đồng thời, kết nối nền tảng cơ sở dữ liệu về tài khoản liên quan đến hoạt động văn bản pháp luật, hệ thống văn bản điện tử của Bộ Công an, NHNN. Ngoài ra, các ngân hàng cần thường xuyên tuyên truyền, phổ biến, cảnh báo, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên,khách hàng về các thủ đoạn của tội phạm sử dụng không gian mạng lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Với những vấn nạn về lừa đảo qua mạng, dưới góc độ là một luật sư, Luật sư Trương Thanh Đức khuyến cáo người dân cần cân nhắc giữa tiện ích và rủi ro. Đặc biệt trong bối cảnh trong nước và thế giới hiện nay, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua không gian mạng đang trở thành một vấn nạn chung, do vậy, yêu cầu xác thực theo Quyết định 2345 của NHNN là rất cấp thiết và cần thiết. Đối với khách hàng, để đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin và tài sản cá nhân, khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng cần thực hiện xác thực sinh trắc học để tự bảo vệ mình trước tiên, tránh xảy ra thiệt hại đáng tiếc.

Theo Luật sư Đức, hành vi lợi dụng chiếm đoạt tài sản của các đối tượng lừa đảo là khó lường trước, song việc ban hành Quyết định 2345 đã chặn đứng tình trạng lừa đảo qua không gian mạng trong hoạt động ngân hàng thời gian qua, là tiền đề quan trọng cho những hành động cụ thể để đối phó với các đối tượng này trong tương lai. Dưới sự chỉ đạo của NHNN, các TCTD và các đơn vị ngành Ngân hàng đã ngày đêm nghiên cứu, củng cố hàng rào bảo mật công nghệ để đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cho khách hàng.

Luật sư Đức khẳng định, việc người dân đồng lòng thực hiện xác thực giao dịch ngân hàng thông qua sinh trắc học không chỉ là hành động tự bảo vệ cá nhân, mà còn giúp ngăn chặn vấn nạn tội phạm công nghệ, bảo vệ cho hệ thống ngân hàng, cho cộng đồng, xã hội. Về lâu dài, đây sẽ là biện pháp đem lại sự thuận tiện chứ không phải rủi ro, phiền toái cho khách hàng.

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Lưu Danh Đức - Phó Tổng Giám đốc phụ trách Khối Công nghệ thông tin, SHB cho hay, các ngân hàng đều cố gắng dùng biện pháp kỹ thuật để chống lừa đảo, bảo vệ an toàn người dùng. Tuy nhiên, càng dùng biện pháp kỹ thuật gây khó khăn cho tội phạm thì cũng gây khó khăn trải nghiệm của người dân. Đây là bài toán khó cho ngân hàng vừa đảm bảo an ninh, vừa đảm bảo trải nghiệm tốt trong thanh toán cho khách hàng.

Tại SHB, Ngân hàng đã xây dựng hệ thống phòng thủ để ngăn ngừa tấn công mạng nhằm bảo vệ tối đa tài sản công cũng như tài sản của khách hàng trong hệ thống. Với Mobile app, SHB đã liên tục cảnh báo mạnh mẽ tới khách hàng qua đa dạng kênh như báo chí, sms, push app, website, tại quầy.... về các hình thức lừa đảo và biện pháp phòng tránh. Bên cạnh đó, Ngân hàng đang tăng cường hơn nữa các biện pháp kỹ thuật như mã hóa dữ liệu mạnh, bảo mật ứng dụng, xác thực mạnh.... trong đó có tuân thủ nghiêm ngặt QĐ 2345 của NHNN về xác thực sinh trắc học trên giao dịch trực tuyến. Ngân hàng cũng bổ sung nhiều biện pháp khác như cài đặt hạn mức giao dịch, yêu cầu khách hàng thay đổi mật khẩu liên tục trong phạm vi 3 tháng hay tạo các rule cảnh báo hoạt động bất thường trên app. Riêng đối với ngăn chặn giả mạo bằng Deepfake, SHB cũng đang tiến hành sử dụng AI, Machine learning; áp dụng các giải pháp sinh trắc học nâng cao. Hiện nay, SHB đang nỗ lực nhằm biến mobile app thành “thành trì” bảo vệ khách hàng bằng việc thiết kế các chức năng thông minh nhằm hiểu được hoạt động của người sừ dụng, phát hiện những hoạt động bất thường... qua đó giúp ngăn chặn những hành vi gian lận.

Để triệt để xử lý gốc rễ vấn đề lừa đảo trên mobile app, đại diện SHB nhấn mạnh, công tác truyền thông/giáo dục tới khách hàng phải được thực hiện mạnh mẽ, đa kênh và hiệu quả hơn nữa để người dân nâng cao ý thức cảnh giác. Ngân hàng cũng đề xuất sớm xây dựng quy định, quy trình, cơ chế phối hợp giữa Bộ Công an, NHNN, các NHTM, trung gian thanh toán nhằm kịp thời ngăn chặn hoạt động chuyển tiền của tội phạm.

Còn theo đại diện BIDV, NHNN cần hướng dẫn các ngân hàng từng bước tiêu chuẩn hóa các tiêu chuẩn về sinh trắc học và xác thực định danh điện tử, từ đó xây dựng bộ tiêu chuẩn chung để các ngân hàng áp dụng. Song song với đó, các Bộ, ban ngành liên quan, NHNN, Bộ Công an, các ngân hàng, các cơ quan báo chí cùng phối hợp, lên kế hoạch để đào tạo nhận thức và kiến thức cho khách hàng và người dân.

Thời gian tới, nhằm thúc đẩy, tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn, bảo mật cho dịch vụ ngân hàng trên không gian mạng theo chủ trương của Đảng và Chính phủ, góp phần bảo vệ khách hàng sử dụng dịch vụ tài chính-ngân hàng, NHNN tiếp tục tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, ban hành kịp thời các văn bản, Thông tư thay thế, sửa đổi, bổ sung về quy định về an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ ngân hàng trên Internet …; triển khai hiệu quả Quyết định số 2345/QĐ-NHNN nhằm đảm bảo an toàn, bảo mật trong giao dịch thanh toán nói riêng và sử dụng dịch vụ ngân hàng nói chung.

Thứ hai, tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin của các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán; đồng thời nâng cấp, phát triển các hạ tầng thanh toán đảm bảo hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn, kết nối liền mạch, xuyên suốt với các ngành, lĩnh vực khác (như dịch vụ công, y tế, giáo dục, thương mại điện tử…) và kết nối thanh toán xuyên biên giới nhằm đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng đa dạng, ngày càng tăng nhanh của các tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế.

Thứ ba, tiếp tục phối hợp với Bộ Công an triển khai hiệu quả Đề án 06, trong đó chú trọng khai thác thông tin Căn cước công dân gắn chip và tài khoản VneID để định danh, xác thực chính xác thông tin khách hàng và phối hợp, hỗ trợ trong quá trình cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng một cách tiện lợi, an toàn, đảm bảo phòng ngừa rủi ro, tội phạm lợi dụng dịch vụ thanh toán cho mục đích gian lận, lừa đảo.

Thứ tư, tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thông tin trong hoạt động thanh toán, ngân hàng, phối hợp các đơn vị chức năng trong việc phòng ngừa và điều tra, xử lý tội phạm công nghệ cao; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng…

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho công chúng; tiếp tục đổi mới, đa dạng hóa các hình thức thể hiện, ứng dụng công nghệ 4.0 và phương tiện truyền thông hiện đại; hướng đến người dân khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, giới trẻ, học sinh, sinh viên…

Hà My, ảnh: MT