Tọa đàm là diễn đàn khoa học để các đại biểu trao đổi, đánh giá thực trạng hoạt động của các loại hình tổ chức TCVM, qua đó đề xuất các sáng kiến, giải pháp giải quyết những thách thức, khó khăn của hoạt động TCVM trong bối cảnh hiện nay.

Đóng góp của tài chính vi mô cho xóa đói, giảm nghèo và thúc đẩy tài chính toàn diện

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú khẳng định, thực tiễn tại nhiều quốc gia đã minh chứng đóng góp của TCVM cho xóa đói, giảm nghèo và thúc đẩy tài chính toàn diện.

Tại Việt Nam, Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ban hành theo Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ đặt ra nhiệm vụ: “Tiếp tục có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức TCVM phát triển, tăng số lượng các tổ chức TCVM để gia tăng khả năng tiếp cận dịch vụ khách hàng, hỗ trợ việc triển khai Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện”.

Toàn cảnh Tọa đàm

Chiến lược tài chính toàn diện Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ban hành theo Quyết định số 149/QĐ-TTg ngày 22/1/2020 của Thủ tướng Chính phủ cũng đặt ra mục tiêu: “Phát triển hệ thống các tổ chức, chương trình, dự án TCVM hoạt động an toàn, hiệu quả, bền vững, hướng tới mục tiêu phục vụ người nghèo, người thu nhập thấp, phụ nữ và doanh nghiệp siêu nhỏ với các sản phẩm, dịch vụ tài chính đa dạng, linh hoạt, phù hợp, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về đảm bảo an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững”. Theo đó, để thực hiện mục tiêu này, Chiến lược đặt ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp phát triển loại hình này, gồm: Khuyến khích phát triển mô hình liên kết hoạt động của các ngân hàng thương mại với các tổ chức, chương trình, dự án TCVM; Khuyến khích hợp tác giữa các tổ chức, chương trình, dự án TCVM và các tổ chức công nghệ tài chính; Hỗ trợ các tổ chức, chương trình, dự án TCVM trong việc tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi; Tăng cường xã hội hóa việc hỗ trợ, tham gia đóng góp nguồn lực tài chính trong cung ứng sản phẩm, dịch vụ TCVM.

Triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trên, khu vực TCVM đã có những bước phát triển đáng ghi nhận. Hiện tại, có 04 tổ chức TCVM và 79 chương trình, dự án TCVM đã được NHNN cấp Giấy phép đăng ký; số lượng khách hàng của 4 tổ chức TCVM đạt 500.000 khách hàng; tổng tài sản, vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu của 4 tổ chức này đạt lần lượt là 10.380 tỷ đồng, 1.060 tỷ đồng và 2.444 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc, quy mô hoạt động của các tổ chức, chương trình, dự án TCM còn khá nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển và đang gặp một số khó khăn. Do vậy, để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trên, đặc biệt trong bối cảnh NHNN đang dự thảo các văn bản hướng dẫn Luật các Tổ chức tín dụng sửa đổi 2024.

Phó Thống đốc đánh giá cao việc tổ chức Tọa đàm khoa học “Tài chính vi mô cho thúc đẩy tài chính toàn diện: Thực trạng và giải pháp”. “Đây là cơ hội để cơ quan quản lý lắng nghe những ý kiến trao đổi, đề xuất chính sách từ phía các chuyên gia, các nhà khoa học, các tổ chức, chương trình, dự án TCVM, cung cấp thêm cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoàn thiện các cơ chế, chính sách nhằm tiếp tục tạo điều kiện phát triển hoạt động này trong thời gian tới; góp phần thực hiện thành công các mục tiêu Chiến lược tài chính toàn diện đặt ra”. Phó Thống đốc nói.

Tài chính vi mô là một trụ cột để thúc đẩy tài chính toàn diện

Chia sẻ về tình hình hoạt động của các tổ chức TCVM, ông Phạm Minh Tú – Phó Viện trưởng, Viện Chiến lược Ngân hàng, NHNN cho biết, tại Việt Nam, TCVM được xác định là một trụ cột để thúc đẩy tài chính toàn diện. Mạng lưới hoạt động của TCVM gần dân, phục vụ tốt, đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của những người nghèo, người có thu nhập thấp, người yếu thế, phụ nữ sống ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Thông qua đó, góp phần gia tăng tỷ lệ người dân tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính ở Việt Nam. Sản phẩm, dịch vụ TCVM luôn được thiết kế phù hợp với đặc thù của nhóm khách hàng, từ đó giúp TCVM duy trì được mạng lưới khách hàng trung thành, tiếp tục thu hút được nhiều khách hàng sử dụng dịch vụ.

Theo ông Tú, tổ chức TCVM luôn làm tốt, có hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục, chia sẻ các kiến thức tài chính và kỹ năng sử dụng tiền hiệu quả nhất cho các thành viên/khách hàng. Nhiều hoạt động thiết thực như nâng cao năng lực cho phụ nữ, hỗ trợ phát triển kinh doanh cho thành viên…

Tại toạ đàm, các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý đi sâu, tập trung thảo luận, giải quyết 3 nhóm vấn đề: Phân tích những vấn đề lý luận chung về vai trò của TCVM thúc đẩy tài chính toàn diện; Bài học kinh nghiệm của một số quốc gia trong phát triển hoạt động loại hình này để thúc đẩy tài chính toàn diện; Đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện thực tiễn hoạt động của một số tổ chức, chương trình, dự án TCVM cũng như thực trạng tiếp cận tài chính của các khách hàng TCVM; Rút ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân dẫn tới các tồn tại, hạn chế đó; Rà soát, phân tích hành lang pháp lý cho phát triển TCVM tại Việt Nam; Đề xuất các giải pháp, kiến nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định hiện hành nhằm phát triển hoạt động này trong thời gian tới.

Đại diện các bên cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế của tài chính vi mô như: Quy mô hoạt động của các tổ chức, chương trình, dự án TCVM còn khá nhỏ. Việc tăng trưởng nguồn vốn còn hạn chế do chưa khuyến khích được mọi nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động TCVM. Một số quy định chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn trong quá trình hoạt động…

Là một trong 4 tổ chức TCVM đang hoạt động hiện nay, bà Lê Thị Hải Yến - Chủ tịch HĐTV M7MFI cho biết, dù đã đạt dược nhiều kết quả tích cực nhưng hoạt động của M7MFI vẫn còn một số vướng mắc như: Hoạt động không ổn định, nợ xấu có xu hướng tăng, chưa thu hút được cán bộ cấp cao có nghiệp vụ chuyên môn, nhân sự còn thiếu kiến thức chuyên môn, kỹ năng… Ngoài ra, mạng lưới của tổ chức cũng chưa phát triển mạnh mẽ, hạn chế về công nghệ

Các đại biểu phát biểu tại buổi tọa đàm

Theo ông Nguyễn Hoài Nam - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, các con số thống kê cho thấy, TCVM ở Việt Nam còn hạn chế, mới đáp ứng được tỷ lệ rất nhỏ nhu cầu của các hộ nghèo, hộ có thu nhập thấp và các doanh nghiệp siêu nhỏ. Chính vì vậy, cần sự chung tay của cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức TCVM và các tổ chức có liên quan để tháo gỡ vướng mắc về quy định pháp luật, thúc đẩy sự phát triển của TCVM ở Việt Nam.

Tiếp tục tạo điều kiện phát triển hoạt động tài chính vi mô trong thời gian tới

Phát biểu kết luận buổi toạ đàm, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú đánh giá, tọa đàm đã làm rõ hơn bức tranh tổng thể, toàn diện về vai trò của TCVM trong thúc đẩy tài chính toàn diện; Đúc kết những giải pháp, bài học kinh nghiệm trong phát triển hoạt động loại hình này tại một số quốc gia. Trên cơ sở phân tích, đánh giá các rào cản chính sách cùng những tồn tại, hạn chế trong thực tiễn hoạt động của các tổ chức, chương trình, dự án TCVM, tọa đàm đã đề xuất được nhiều giải pháp, kiến nghị chính sách nhằm phát huy hơn nữa vai trò của TCVM trong thúc đẩy tài chính toàn diện.

Phó Thống đốc cho rằng, thời gian tới, cần rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tổ chức và hoạt động của các tổ chức TCVM. Cụ thể, thống nhất quy định về khách hàng TCVM phù hợp với quy định tại Luật sửa đổi Luật các TCTD; sửa đổi quy định về thành viên góp vốn theo hướng không bắt buộc phải có một tổ chức chính trị, chính trị xã hội...

Bên cạnh đó, để nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức TCVM, các chương trình, dự án TCVM, theo Phó Thống đốc, cần tăng nguồn vốn từ vốn chủ sở hữu, nhà đầu tư trong nước và trái phiếu/huy động nguồn vốn từ nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, nâng cao năng lực quản trị rủi ro thông qua việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro, quy định nội bộ liên quan đến quản trị rủi ro; đầu tư ứng dụng công nghệ vào các quy trình hoạt động để nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian, tiết giảm chi phí…

Các tổ chức TCVM cũng cần tăng cường ứng dụng công nghệ trong phát triển và đa dạng hóa sản phẩm; Đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh hợp tác với NHTM, các tổ chức công nghệ tài chính nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ như: eKYC, SMS banking, Homebanking, Mobilebanking… để tạo thuận lợi hơn cho khách hàng.

Mặt khác, tăng cường các hoạt động giáo dục, truyền thông về hiểu biết tài chính cho khách hàng và người dân để giúp họ quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn tài chính, góp phần cải thiện thu nhập, hướng tới mục tiêu tài chính bền vững. Tiếp tục khuyến khích phát triển mô hình liên kết hoạt động của các NHTM với các tổ chức, chương trình, dự án TCVM thông qua hình thức cung cấp vốn tín dụng.

Hà My, ảnh: MT